Waarom liggen we de hele nacht te woelen?
Een goede, diepe nachtrust is essentieel voor ons welzijn en onze gezondheid. ’s Nachts krijgen lichaam en geest rust en laden we onze batterijen op voor de volgende dag. De stress en spanning die we overdag voelen, zorgen ervoor dat we moeilijker aan die broodnodige nachtrust komen. En wat het nog erger maakt, is het feit dat we door die slapeloosheid 's nachts klaarwakker in bed liggen en ons afvragen waarom we niet genoeg slaap krijgen, wat nog meer onrust overdag veroorzaakt.
Hoe herken je slaapproblemen?
De symptomen van slaapproblemen zijn voor iedereen anders. We sommen er hier enkele op.
- Moeite om in slaap te vallen of slapeloosheid
- Vaak wakker worden 's nachts
- Te vroeg wakker worden
- Vermoeid opstaan
- Algemene vermoeidheid
- Prikkelbaarheid
Oorzaken van slaapproblemen
Heel wat factoren kunnen ervoor zorgen dat je 's nachts wakker ligt. De oorzaken zijn van fysieke aard, van emotionele aard of een mix van beide. Deze twee groepen van factoren zijn met elkaar verweven en misschien is er wel meer dan één oorzaak voor jouw mindere slaapkwaliteit:
Moderne slaapverstoorders
Als we even terugblikken in de tijd, heeft de komst van de elektriciteit ervoor gezorgd dat we later gingen slapen. Ook de opkomst van de televisie heeft een enorme invloed gehad op de avondlijke activiteiten binnen het gezin. Tegenwoordig maken we steeds meer gebruik van moderne technologieën en dit zowel overdag, ’s avonds, als gedurende de nacht.
De aanwezigheid van een televisie in je slaapkamer verhoogt de weerstand tegen slaap en vertraagt het in slaap vallen. Resultaat? De tijd die effectief al slapend wordt doorgebracht, wordt steeds korter. Het gebruik van een smartphone in de slaapkamer, veroorzaakt eenzelfde effect. Volwassenen en kinderen die naast hun mobiele telefoon slapen, zien hun slaap met twintig minuten ingekort.
Een smartphone heeft een grotere impact op onze slaap dan een televisie: enerzijds door de vele mogelijkheden (spelletjes, sociale netwerken), anderzijds omdat deze veel dichter bij het gezicht gehouden wordt (impact van de lichtstralen). Nog snel even Facebook checken of een mail versturen op je smartphone terwijl je al in bed ligt? Geen goed idee. Het blauwe licht van je smartphone of tablet onderdrukt de productie van het slaaphormoon melatonine. Deze stof regelt ons bioritme en wordt aangemaakt door ons lichaam als het donker wordt. Door het blauwe licht denken je hersenen dat je nog in ‘dagmodus’ bent. Hierdoor heb je moeite om de slaap te vatten. Deze repetitieve slaaptekorten hebben repercussies op je stemming, zoals opwinding, agressie en angst. Als deze problemen langdurig blijven aanslepen zijn deze niet zonder gevolgen voor je slaapkwaliteit en je algemene gezondheid.
TIP: de meeste moderne gsm's hebben tegenwoordig een soort nachtmodus waarbij je scherm warmere kleuren weergeeft. Deze modus activeren, kan bijdragen tot een betere nachtrust.
Hoe krijg je weer een goede nachtrust?
Een goede nachtrust staat niet noodzakelijk gelijk aan 'veel slaap'. Hoeveel slaap ons lichaam nodig heeft, verschilt van mens tot mens en hangt af van de leeftijd: hoe ouder we worden, hoe minder slaap we lijken nodig te hebben. Een gezonde volwassene doorloopt vier à zes slaapcycli van elk zo'n 90 minuten per nacht. Tijdens deze slaapcycli schommelt onze geest tussen verschillende niveaus.
De eerste stap in het oplossen van slaapproblemen is het achterhalen van de oorzaak. Eens je de externe of fysieke oorzaken van je slaapproblemen opgelost of verminderd hebt, kan je jouw slaapkwaliteit aanpakken: goede slaapgewoonten en avondroutine. Met onderstaande tips kan je jouw slapeloosheid oplossen:
Probeer elke dag een vast slaappatroon aan te houden. Probeer vooral om altijd op hetzelfde tijdstip naar bed te gaan, zodat je lichaam 'geprogrammeerd' wordt in functie van dit patroon. Ontwikkel een routine van ongeveer één uur voor je gaat slapen om te ontspannen en tot rust te komen. Je lichaam weet dat het tijd is om naar bed te gaan wanneer je deze routine aanvat (je tanden poetsen, je pyjama aantrekken, nog even in een boek lezen, etc.).
Overdag actief zijn en sporten helpt om jouw slaapkwaliteit te verbeteren. Elke activiteit of sport is goed, maar nog beter als je daarvoor de frisse buitenlucht opzoekt. Vermijd echter sport en zware inspanningen net voor het slapengaan.
Je slaapkamer mag niet te lawaaierig, te warm, te koud of te licht zijn. Vermijd om je slaapkamer ook als bureau te gebruiken en haal elektronische toestellen (tv, laptop, etc.) uit de kamer of zet ze zo ver mogelijk van het bed. Je moet je slaapkamer immers associëren met ontspanning en slaap. Check jouw matras, kussen en deken: zijn ze comfortabel? Verwissel ze indien nodig.
Zware maaltijden, cafeïne en te veel alcohol kunnen jouw slaap eveneens verstoren.
Door je zorgen te maken over jouw slapeloosheid zal je zeker niet slapen. Hoewel het gemakkelijker gezegd is dan gedaan, denk je er beter aan dat niet de hoeveelheid slaap, maar wel de kwaliteit van je slaap belangrijk is om morgen goed uitgerust op te staan.